• wstecz
• drukuj

Jak sobie radzić z przemocą i agresją w naszej szkole?

Gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalne

 

TEMAT: Jak sobie radzić z agresją i przemocą w naszej szkole?

Cel: pogłębienie świadomości sytuacji ofiary i świadka przemocy

wypracowanie sposobów ograniczenia zjawiska przemocy w szkole

Do przeprowadzenia zajęć potrzebne będą ci: duże arkusze szarego papieru ( 3-5 szt.), kolorowe mazaki.

Jak się czuje ofiara przemocy?

Podziel uczniów na grupy. Niech każda z nich wybierze jakąś formę przemocy spośród tych, które podało w poprzednim ćwiczeniu najwięcej osób. Poproś następnie o skoncentrowanie się na osobie, która jest w takiej sytuacji ofiarą przemocy i odpowiedź na następujące pytania:

1. Jak czuje się ofiara przemocy (jakie przeżywa emocje)?
2. Jak się zachowuje, jak próbuje sobie poradzić?
3. Co sobie może myśleć - o sobie, o innych?
4. Czego potrzebuje?

Niech każda grupa zapisze swoje odpowiedzi na dużym arkuszu papieru, zatytułowanym: "Sytuacja ofiary przemocy". Zaprezentujcie i omówcie wszystkie powstałe w ten sposób plakaty. Zwróć szczególną uwagę na różne możliwe skutki, zarówno te bezpośrednie, jak i odległe w czasie.

Informacja dla nauczyciela

Ofiary przemocy przeżywają trudne emocje - poczucie poniżenia i upokorzenia, wstyd, lęk, rozpacz i smutek. Długofalowe skutki przemocy dla ofiar to obniżona samoocena i problemy społeczne - trudności w nawiązywaniu kontaktów, skłonność do izolacji.

Ofiary przemocy szkolnej bardzo rzadko mówią dorosłym o swoich problemach. Często mają doświadczenia bagatelizowania ich problemów przez dorosłych ("przezywają cię - nie zwracaj na to uwagi", "nie skarż"). Obawiają się też pogorszenia sytuacji, zemsty ze strony prześladowców. Ponadto przeszkadza im wstyd i poczucie winy - "kozioł ofiarny" jest przekonany, że wina tkwi w nim samym. Długotrwałe podleganie presji agresorów może prowadzić do zaburzeń somatycznych, często bardzo poważnych.

Ofiara przemocy potrzebuje przede wszystkim grupy osób, które dadzą jej wsparcie, akceptację i zrozumienie. Musi odreagować trudne doświadczenia i odbudować poczucie własnej wartości.

Gdy jestem świadkiem agresji i przemocy

Poproś uczniów, aby przypomnieli sobie sytuację, w której byli świadkami agresji lub przemocy w szkole. Na podstawie doświadczeń uczniów stwórzcie wspólny "portret psychologiczny świadka przemocy", zapisując odpowiedzi uczniów na pytania:

1. Jak zachowuje się taka osoba?
2. Co myśli w tej sytuacji?
3. Jakie przeżywa emocje, uczucia?
4. Co mu utrudnia reagowanie? Czego potrzebuje, aby reagować?

Informacja dla nauczyciela

Świadek przemocy często nie zdaje sobie sprawy z wagi problemu, który obserwuje, a także przeżywa wiele sprzecznych uczuć i emocji, które utrudniają mu reagowanie. Odczuwa więc z jednej strony współczucie dla ofiary i chęć pomocy, z drugiej strony lęk przed sprawcą i obawę zostania kolejną ofiarą z jego strony. Dodatkowo może go dezorientować niezrozumiałe czasami zachowanie ofiary, która pozornie nie broni się i nie reaguje. Uczniowie, którzy są świadkami agresji i przemocy ze strony swoich kolegów, maja też często negatywne doświadczenia z sytuacji, w których próbowali reagować informując dorosłych, a ci albo bagatelizowali te sygnały, albo też posądzali ich o "skarżenie".

Świadkowie przemocy, którzy nie potrafili się jej skutecznie przeciwstawić, często latami przechowują poczucie winy, niezadowolenie i pretensje do siebie, uczą się też bierności, bezradności i nie reagowania w trudnych sytuacjach.

Aby uczniowie, będący świadkami przemocy, mogli na nią skutecznie reagować, potrzebują przede wszystkim pomocy, wsparcia i zapewnienia bezpieczeństwa ze strony dorosłych.

Co możemy zrobić, by w naszej szkole nie było przemocy?

Podziel uczniów losowo na pięć grup. Zaproponuj, aby każda z grup zastanowiła się nad tym, co mogą zrobić osoby, należące do jednej z grup spotykających się w ich szkole, aby nie było w niej przemocy. Te grupy to:

1. uczniowie
2. nauczyciele
3. dyrekcja
4. pozostali pracownicy szkoły
5. rodzice

Również w sposób losowy wybierzcie to, nad którym z tematów pracują poszczególne grupy.

 

Po zaprezentowaniu wyników pracy zaproponuj, aby uczniowie przepisali "na czysto" swoje propozycje i ustalili, w jaki sposób wręczą je przedstawicielom grup, nad którymi pracowali. Listy te mogą mieć uroczysty charakter np.; "My, uczniowie klasy IIa, uważamy, że przemoc jest poważnym problemem i dlatego prosimy Was, drodzy nauczyciele (rodzice itp.), żebyście..."

 

Na zakończenie zaproponuj, aby każdy uczestników zajęć (również prowadzący) w rundce dokończył zdanie:

"Aby w nasze szkole było mniej przemocy, postanawiam."

Możecie spisać także te deklaracje, przechować je, a potem wrócić do nich po jakimś czasie.

 

Autorzy scenariuszy:
Ewa Czemierowska, psycholog