• wstecz
• drukuj

Standardy budowania programów

Co warto wiedzieć chcąc zrealizować projekt służący wprowadzaniu zmian w szkole.

CO TO JEST PROJEKT?

Projekt można nazwać systemem innowacyjnym utworzonym dla wprowadzenia zmiany (wykonania nowego zadania czy rozwiązania problemu). W działaniu projektowym testujemy nowe rozwiązania, które mogą być potem upowszechniane. Projekt wymaga zorganizowania współpracy ludzi i instytucji, która dotychczas nie istniała, co mogło być przeszkodą we wcześniejszym rozwiązaniu problemu. Projekt ma więc dwa cele - rozwiązanie problemu (wprowadzenie zmiany) i zorganizowanie nowej formy współpracy.

ROZWIĄZYWANIE PROBLEMU (WPROWADZANIE ZMIAN)

Wstępne warunki zainicjowania procesu zmian

Wprowadzanie zmian w określonym środowisku zaczyna się od spotkania ludzi, których łączy: BRAK ZGODY NA ISTNIEJĄCĄ SYTUACJĘ Ci ludzie, jeśli są aktywnymi osobami zaczynają zastanawiać się nad: WIZJĄ JAK POWINNO BYĆ i przyjmują na siebie MISJĘ REALIZOWANIA SWOJEJ WIZJI

 

Krok 1 . W szkole, która ma podjąć działania skutecznie przeciwdziałać agresji i przemocy musi spotkać się dostatecznie duża grupa przedstawicieli uczniów, pracowników szkoły i rodziców, którzy będą zgodni, że istniejąca sytuacja nie odpowiada im, że wymaga zmian. Takie uzgodnienie wcale nie jest proste. Często osobom, które mają poczucie, że kształtują oblicze szkoły łatwiej jest myśleć, że w tej szkole nie ma problemów, że zmiany nie są potrzebne skoro wszyscy starają się, aby sprawy szły dobrze. Jeśli jednak członkom społeczności szkolnej uda się takie odważne "spojrzenie prawdzie w oczy" to mogą wykonać kolejny krok

 

Krok 2 . Ważne jest, aby uzgodnili, w jakiej szkole chcieliby się uczyć i pracować, jak jest ich wspólna wizja, jak również wyrazili gotowość wprowadzania zmian. Załóżmy, że zgodnie chcą szkoły bezpiecznej - powinni przedyskutować jak przedstawiciele poszczególnych grup reprezentujących społeczność szkolną rozumieją pojęcie "bezpieczna szkoła" spróbowali to opisać, ponieważ być może inaczej rozumieją to pojęcie nauczyciele, inaczej rodzice a jeszcze inaczej uczniowie. Również określenie "szkoła bez przemocy" może być inaczej rozumiana przez poszczególnych przedstawicieli społeczności szkolnej. Ten moment uzgadniania stanowisk jest bardzo ważny, ponieważ większość osób w szkole powinna mieć przekonanie, że będzie realizowana ich własna wizja, a nie narzucona przez kogoś.

 

Krok 3. Po ustaleniu wspólnej wizji członkowie społeczności szkolnej powinni przeprowadzić analizę, co w istniejącej sytuacji w szkole tej wizji nie odpowiada. To pozwoli dokonać rejestru problemów do rozwiązania.

 

Krok 4. Ponieważ nie jest możliwe wprowadzenie wielu zmian od razu konieczne będzie wybranie jednego ew. dwóch problemów, które chcieliby rozwiązać w pierwszej kolejności.

 

Planowanie działań służących rozwiązaniu wybranego problemu

Krok 5 . Sprecyzowanie CELU, którym będzie rozwiązanie wybranego problemu. Na tym etapie działań ważne jest jeszcze:

• Krótki opis problemu (przykładowy problem: uczniowie i nauczyciele odzywają się do siebie w sposób, który sprawia przykrość drugiej stornie, dzieje się to najczęściej w sytuacji konfliktu)
• Zaplanowanie, w jaki sposób zostanie sprawdzone czy cel został osiągnięty (co wskaże, że osiągnięto cel, jak sprawdzimy czy osiągnięto cel, kto i kiedy sprawdzi czy osiągnięto cel)

Krok 6. Analiza przyczyn problemu: jeśli chcemy być skuteczni w swoim działaniu musimy poświecić odpowiednią ilość czasu na analizę przyczyn problemu, aby działania, które podejmiemy likwidowały te przyczyny. Nie zawsze ten element planowania jest uwzględniany. Działania czasami planuje się " z głowy". W profilaktyce są takie dyżurne działania: konkursy literackie czy plastyczne, pogadanki, zajęcia sportowe itp. Ich podstawową wadą jest to, że nie rozwiązują problemu. Dlatego tak istotne jest określenie przyczyn problemu, aby odpowiednio dobrać działania. Analizę przyczyn możemy przeprowadzić na podstawie własnych przemyśleń i doświadczeń przedstawicieli społeczności szkolnej, możemy odwołać się do literatury fachowej a także zaprosić do współpracy specjalistów ( psychologów, socjologów) W odniesieniu do przykładowego problemu przyczyny mogą być różne: a/ nie mają świadomości, że to sprawia przykrość, b/ nie potrafią inaczej reagować na konflikt, c/ chcą podkreślić swoja przewagę, zaspokoić potrzebę uznania d/ rozładowują w ten sposób emocje towarzyszące konfliktowi e/ wytworzył się "mechanizm błędnego koła" każdy spodziewa się ataku, więc atakuje pierwszy f/ nie widzą w tym niczego złego.

Krok 7. Dyskusja, która ma pomóc wymyślić sposoby zlikwidowania lub ograniczenia występowania poszczególnych przyczyn problemu (w trakcie tej dyskusji część przyczyn może zostać odrzuconych jako nieprawdziwe). W zależności od tego ile przyczyn zostanie określonych tyle będzie zadań do zrealizowania

 

Krok 8. Zaplanowanie zadań

• Zadanie 1 (co zrobimy dla zlikwidowania jednej z przyczyn problemu - przykład: nauczmy się konstruktywnego rozwiązywania problemów)

- Metody realizacji (Jak to zrobimy? - przykład warsztaty dla uczniów i rady pedagogicznej)

- Wykonawcy (Kto to zrobi?)

- Środki (Co jest do tego potrzebne?)

- Sposób sprawdzenia czy wykonano zadania (co wskaże, że wykonano zadanie, jak sprawdzimy czy wykonano zadania, kto i kiedy sprawdzi czy wykonano zadania)

 

• Zadanie 2 - ( przykład - uzgodnić, jakie odezwania sprawiają przykrość uczniom i nauczycielom, lista odezwań, których należy unikać.)
• Zadanie 3 .....

Zrealizowanie planu i ocena osiągniętych efektów.

ZORGANIZOWANIE NOWEJ FORMY WSPÓŁPRACY (ZARZĄDZANIE PROJEKTEM)

Koordynacja działań:

Ponieważ realizacja projektu wymaga nowych form współpracy konieczne jest powołanie koordynatora tych działań oraz zespołu zarządzającego projektem. Zespół powinien opracować zasady współpracy ( m.in. harmonogram spotkań, zasady komunikowania się, podejmowania decyzji, przepływu informacji i in.) Zespół ten ma za zadanie zapewnić podjęcie wszystkich kolejnych kroków służących realizacji projektu łącznie z ewaluacją jak też zapewnić szerokie uczestnictwo przedstawicieli społeczności szkolnej w realizacji projektu.

 

Uczestnictwo wszystkich zainteresowanych w tym uczniów:

Realizując projekt musimy pamiętać, że może on się udać tylko wtedy, gdy wszyscy zainteresowani poczują się współautorami wprowadzanych zmian, że nie będzie to "uszczęśliwianie na siłę", nie będzie narzucania i decydowania odgórnie lub przez kogoś z zewnątrz. We wszystkich kolejnych krokach powinni uczestniczyć przedstawiciele całej społeczności szkolnej. Kluczowe znaczenia ma uczestnictwo uczniów, które bywa przez dorosłych niedoceniane. Często wydaje się, że dorośli sami mogą stworzyć plan jak zmieniać rzeczywistość szkolną. Praktyka pokazuje, że te zmiany mogą być niemożliwe lub pozorne, jeśli nie zaangażują się w ich wprowadzanie uczniowie. Żeby to osiągnąć uczniowie musza być zapraszani do współpracy na wszystkich etapach realizacji projektu i to w taki sposób, aby byli pewni, że mają wpływ na realizację projektu, że ich głos, pomysły, opinie naprawdę się liczą. Jednak nie wystarczy tu udział działaczy samorządu szkolnego, ale jak najszerszej reprezentacji różnych grup społeczności uczniowskiej. Tylko wtedy poczują się oni współodpowiedzialni za to, co dzieje się w szkole. Najbardziej wartościowe byłaby sytuacja, w której głównymi autorami projektu byłaby młodzież wspierana przez dorosłych.

Autor: Maria Sokołowska, psycholog, wicedyrektor CMPPP